Հասարակական տրանսպորտը շատերի համար ամենօրյա և սովորական միջավայր է, սակայն աուտիզմով մարդկանց համար այն կարող է դառնալ սթրեսային փորձառություն։ Լեփ-լեցուն ավտոբուսը, բարձր ձայները, մարդկանց շարժը կամ չնախատեսված իրավիճակները կարող են առաջացնել անհանգստություն։ Ճիշտ մոտեցմամբ հնարավոր է երեխաներին և մեծահասակներին աստիճանաբար սովորեցնել վստահ և անվտանգ օգտվել հասարակական տրանսպորտից։
1․ Պատրաստել նախօրոք
Տեսողական նյութեր․ օգտագործեք նկարներ, քարտեր կամ սոցիալական պատմություններ, որտեղ ցույց է տրված քայլ առ քայլ՝ կանգառում սպասել, բարձրանալ, վճարել, տեղ նստել։
Փոքրիկ փորձեր․ նախքան իրական երթուղի գնալը, կարելի է տանը խաղալիքներով կամ խաղային ձևով խաղալ «ավտոբուսով նստելը»։
Բացատրեք կանոնները պարզ և հստակ բառերով․ օրինակ՝ «Մենք նստում ենք նստարանին», «Մենք չենք բարձրաձայն գոռում»։
2․ Սկսել կարճ և ծանոթ երթուղիներից
Լավ է առաջին փորձերը կազմակերպել կարճ ճանապարհներով և ծանոթ երթուղիներով։
Եթե հնարավոր է, ընտրեք ոչ գերբեռնված ժամեր, որպեսզի միջավայրը ավելի հանդուրժելի լինի։
3․ Վերահսկել սենսորային գերծանրաբեռնվածությունը
Աուդիո խթանները մեղմելու համար օգտակար են ականջակալներ կամ ականջախցաններ։
Եթե երեխան ունի նախընտրած փոքր խաղալիք կամ հանգստացնող առարկա (fidget toy), թույլ տվեք իր մոտ պահել։
4․ Վարժեցնել սոցիալական վարքը
Սովորեցրեք բարևել վարորդին կամ պարզապես ժպտալ։
Քննարկեք, թե ինչպես պետք է տեղ զիջել տարեցներին կամ հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց։
Կարելի է դերախաղի միջոցով փորձարկել տարբեր իրավիճակներ՝ ինչ անել, եթե մի մարդ շատ մոտ կանգնի կամ եթե նստարան չլինի։
5․ Տալ աջակցություն և աստիճանաբար նվազեցնել այն
Սկզբում միշտ ուղեկցեք երեխային, քայլ առ քայլ բացատրելով ամեն ինչ։
Ժամանակի ընթացքում թույլ տվեք ավելի ինքնուրույն գործել՝ դուք պարզապես կողքին լինելով։
Վերջնական նպատակն այն է, որ աուտիզմով անձը վստահ և հանգիստ օգտվի տրանսպորտից՝ առանց մշտական ուղեկցության։
Եզրակացություն
Հասարակական տրանսպորտից օգտվել սովորեցնելը երկարատև, բայց շատ կարևոր հմտություն է։ Այն զարգացնում է ոչ միայն ինքնուրույնությունը, այլև սոցիալական ինտեգրումը։ Համբերությունը, հետևողականությունը և փոքր քայլերով առաջ գնալը լավագույն արդյունքն են ապահովում։
