Ներկայումս հանրակրթական դպրոցներում ներառական կրթության շրջանակում սովորում են նաև աուտիզմի սպեկտրի խանգարում ունեցող երեխաներ։ Նրանց արդյունավետ ուսուցումը պահանջում է հատուկ մեթոդների կիրառում՝ հարմարեցված իրենց զգայական, լեզվային և սոցիալական առանձնահատկություններին։ Հատկապես տառերի և թվերի ուսուցման փուլում կարևոր է ապահովել մատչելի, կառուցվածքային և համբերատար ուսումնական միջավայր։
1. Տեսողական ուսուցման միջոցների օգտագործում
Աուտիզմով երեխաներն ավելի հեշտ են ընկալում տեսողական տեղեկատվությունը։ Ուստի ցանկալի է դասերին օգտագործել գունավոր փաթեթավորված տառեր, թվային քարտեր, նկարներով պատմություններ, տեսա/ձայնագրություններ։ Օրինակ՝ յուրաքանչյուր տառի հետ կարելի է կապել մի պատկեր՝ “Ճ՝ ճուտիկ”, “9՝ ինը խնձոր”։
Դասասենյակում ցանկալի է ունենալ տեսողական օրացույց, դասացուցակ և թեմատիկ անկյուն՝ որն օգնում է երեխային կողմնորոշվել և նվազեցնում անորոշությունը։
2. Կառուցվածքային և կանխատեսելի դասապրոցես
Աուտիզմով երեխաները սովորում են լավագույնս, երբ դասը ընթանում է կանխատեսելի և կառուցվածքային ձևով։ Դասի ընթացքը կարելի է բաժանել հստակ փուլերի՝
Ողջույնի արարողություն
Նախորդի ամփոփում
Նոր նյութի ներկայացում
Գործնական վարժություններ
Ամփոփում և հանգստի փուլ
Այս մոտեցումը նվազեցնում է երեխայի անհանգստությունը և բարձրացնում մասնակցության մակարդակը։
3. Խաղերի և շարժման ինտեգրում դասերին
Խաղային ուսուցումն արդյունավետ է հատկապես տարրական դասարաններում։ Տառերն ու թվերը կարելի է սովորեցնել շարժական խաղերի միջոցով՝ օրինակ՝ հատակին փակցված տառերի վրա քայլելով, խցիկային խաղերով, երգերի միջոցով։
Բացի այդ, շարժումն օգնում է հաղթահարել ուշադրության կենտրոնացման դժվարությունները։ Հարկ է ներառել փոքր դադարներ, որոնց ընթացքում երեխան կարող է կատարել իր նախընտրած հանգստացնող գործունեությունը։
4. Անհատականացված մոտեցում և համագործակցություն
Յուրաքանչյուր երեխա ունի իր յուրահատկությունները։ Ուստի անհրաժեշտ է ուսումնական նյութը հարմարեցնել երեխայի ունակություններին, հետաքրքրություններին և զգայական կարիքներին։ Կարևոր է համագործակցել հատուկ մանկավարժի, հոգեբանի և ծնողի հետ՝ միասին մշակելու անհատական ուսումնական պլան (ԱՈւՊ)։
Դասարանում ուսուցիչը պետք է ապահովի նաև հարմարեցումներ՝ օրինակ՝ լրացուցիչ ժամանակ առաջադրանքների համար, տեսողական հուշաթերթեր կամ պարզեցված հանձնարարություններ։
5. Դրական միջավայր և շարունակական խրախուսում
Աուտիզմով երեխաները առավել արդյունավետ են սովորում այն միջավայրում, որտեղ իրենց ընդունում են, գնահատում և մշտապես խրախուսում։ Յուրաքանչյուր առաջընթաց—even փոքր քայլերով—պետք է նշվի։ Պետք է խուսափել բացասական մեկնաբանություններից և կենտրոնանալ ձեռքբերումների վրա։
Եզրակացություն
Տառերն ու թվերը սովորեցնելը աուտիզմով երեխայի համար հանրակրթական դպրոցում հնարավոր է, երբ ստեղծվում է ներառական, հասանելի և աջակցող ուսումնական միջավայր։ Ուսուցիչների, մասնագետների և ընտանիքի համատեղ աշխատանքը կարևոր նախադրյալ է երեխայի գրագետ զարգացման համար։ Աղբյուրների բազմազան օգտագործումը, անհատական մոտեցումը և համբերությունը ուսուցչի հիմնական գործիքներն են այս ճանապարհին։
